Stwardnienie rozsiane (SM) to przewlekła choroba układu nerwowego, która polega na zaniku osłonek mielinowych włókien nerwowych. Konsekwencją są uszkodzenia w strukturze mózgu oraz w rdzeniu nerwowym, które mogą powodować liczne i zróżnicowane objawy neurologiczne. Postawienie diagnozy o stwardnieniu rozsianym nie jest proste i wymaga przeprowadzenia wielu badań ze specjalistami oraz wykluczenia różnych innych schorzeń. Jakie badania na stwardnienie rozsiane należy wykonać, w celu diagnostyki rej choroby?
Stwardnienie rozsiane – diagnostyka
Objawy choroby, jaką jest stwardnienie rozsiane, to przede różne problemy neurologiczne, które powodują zaburzenia równowagi, czucia, pamięci, koncentracji (więcej informacji o objawach SM uzyskasz po zapoznaniu się z artykułem: Stwardnienie rozsiane – pierwsze objawy i przyczyny). Są one jednak stosunkowo podobne do wielu innych schorzeń, dlatego postawienie diagnozy o SM jest procesem dość skomplikowanym.
Wczesne rozpoznanie choroby ma bardzo ważne znaczenie w leczeniu stwardnienia rozsianego. Diagnoza wymaga przeprowadzenia wielu badań oraz zebrania dokładnego wywiadu dotyczącego objawów występujących u pacjenta. Postawieniem diagnozy zajmuje się lekarz neurolog.
Jakie badania należy wykonać przy podejrzeniu SM?
Proces diagnostyki stwardnienia rozsianego polega przede wszystkim na wykluczeniu innych schorzeń oraz stanów mogących być przyczyną występowania objawów podobnych do SM. Pierwszym krokiem jest zatem zawsze wykonanie badania krwi, które wyeliminują podejrzenie istnienia określanych stanów zdrowotnych u pacjenta.
Niezwykle ważnym badaniem, obrazującym ośrodkowy okład nerwowy jest rezonans magnetyczny głowy (MRI). Duże znaczenie w diagnostyce SM ma także badanie płynu mózgowo – rdzeniowego.
Rezonans magnetyczny
Jednym z najskuteczniejszych badań umożliwiających diagnozę oraz monitorowanie przebiegu stwardnienia rozsianego, jest rezonans magnetyczny głowy, mózgu oraz rdzenia kręgowego (MRI). Wykonując rezonans magnetyczny możliwe jest zobrazowanie ognisk chorobowych, czyli obszarów demielinizacji. Rezonans magnetyczny obrazuje nerwy pozbawione mieliny. Najczęściej uwidaczniają się one w strefach podkorowych, okołokomorowych oraz podnamiotowych mózgowia, a także w obrębie rdzenia kręgowego.
Rezonans magnetyczny to badanie nieinwazyjne, które dostarcza różnopłaszczyznowych i dokładnych zdjęć organów. Badanie jest niezwykle ważne w przypadku stwardnienia rozsianego, ponieważ wyraźnie wskazuje wszelkie nieprawidłowości w strukturze tkankowej. Na obrazie z rezonansu magnetycznego widoczne są wszelkie zmiany spowodowane stwardnieniem rozsianym – stany zapalne układu nerwowego, ogniska demielinizacyjne oraz obszary, w których dochodzi do utraty aksonów. Rezonans magnetyczny umożliwia diagnozę, a także pozwala kontrolować przebieg choroby.
Badanie płynu mózgowo – rdzeniowego
Ważnym badaniem umożliwiającym diagnozę o stwardnieniu rozsianym jest badanie płynu mózgowo – rdzeniowego. Pozwala ono na wykluczenie schorzeń przypominających objawy SM, takie jak HIV, bolerioza czy kiła. Badanie ma również znaczenie diagnostyczne, ponieważ u osób chorych na stwardnienie rozsiane w płynie mózgowo-rdzeniowym często stwierdza się obecność zasadowego białka mieliny, prążków oligoklonalnych oraz immunoglobulin klasy IgG. Płyn mózgowo-rdzeniowy jest pobierany w znieczuleniu miejscowym z rdzenia kręgowego w odcinku lędźwiowym lub szyjnym i poddaje analizie laboratoryjnej.
Inne badania diagnostyczne w stwardnieniu rozsianym
Pomocne w diagnostyce SM mogą być również badania takie jak: tomografia komputerowa, elektroencefalografia obrazująca aktywność elektryczną mózgu oraz badanie wzrokowych potencjałów wywołanych (pacjent poddawany jest działaniu różnorodnych bodźców wzrokowych sprawdzających poprawność działania dróg nerwowych odpowiedzialnych za prawidłową pracę wzroku). Tego rodzaju badanie wykonuje się, ponieważ jednym z często występujących objawów SM są nieprawidłowości w strukturach mózgu odpowiedzialnych za wzrok, a także zapalenie nerwu wzrokowego.
Kryterium McDonalda
Kryteria McDonalda to diagnostyczne kryteria, które na bazie rezonansu magnetycznego, badania płynu mózgowo-rdzeniowego oraz badania potencjałów wywołanych pozwalają na ustalenie diagnozy o stwardnieniu rozsianym. Są to kryteria, na bazie których od 2001 roku stwierdza się bądź wyklucza stwardnienie rozsiane, a w wątpliwych przypadkach poddaje pacjentów dalszej diagnozie bądź obserwacji.