Aktualności

Kinezyterapia jest jedną z dziedzin rehabilitacji medycznej, która polega na leczeniu ruchem. Znajduje ona zastosowanie zarówno w terapii, jak i profilaktyce chorób związanych z układem narządów ruchu, lecz również w przypadku terapii różnego rodzaju schorzeń oraz poprawy wydolności i sprawności organizmu. Jej głównym zadaniem jest przywrócenie lub polepszenie sprawności ruchowej poprzez różnego rodzaju ćwiczenia. Dowiedz się, czym jest kinezyterapia, jakie jest jej zastosowanie oraz w jaki sposób przebiega.

Kinezyterapia – co to takiego?

Kinezyterapia wywodzi swoją nazwę od greckiego słowa kinesis oznaczającego ruch. Jest to rodzaj fizjoterapii, która opiera się na leczeniu ruchem, stąd często nazywana jest także gimnastyką leczniczą. Kinezyterapię definiuje się jako zbiór środków, działań i ćwiczeń stosowanych w celu osiągnięcia określonego efektu terapeutycznego. Opiera się na głównie na ćwiczeniach ruchowych prowadzonych pod okiem fizjoterapeuty w celu leczenia wielu chorób, w tym także tych związanych z układem ruchu.

Zadaniem kinezyterapii jest przywrócenie sprawności lub maksymalne ograniczenie niesprawności fizycznej bądź usunięcie schorzenia. Rezultat ten osiągany jest różnymi metodami stosowany w czasie rehabilitacji, które są ustalane w zależności od problemu zdrowotnego oraz stopnia jego zaawansowania. Ćwiczenia są zazwyczaj realizowane w trybie indywidualnym, choć można także spotkać zabiegi grupowe wykorzystujące kinezyterapię, takie jak gimnastyka w wodzie.

Kinezyterapia – cel

Kinezyterapia podejmowana jest w celu przywrócenia sprawności bądź maksymalnego ograniczenia schorzenia w celu poprawy funkcjonowania narządu ruchu lub całego organizmu. W zależności od rodzaju schorzenia może ona zapobiegać osłabieniu mięśni lub ich zanikom, obrzękom, ograniczeniom ruchomości w stawach, a także przywracać prawidłowy zakres ruchu w stawach, wpływać na poprawę postawy ciała i korygować ich wady, przywracać koordynację ruchową i równowagę czy zabezpieczać przed wykształceniem nieprawidłowych schematów ruchowych. Może być także podejmowana w celu pobudzenia czynności układu nerwowego bądź polepszenia ogólnej sprawności fizycznej.

Kinezyterapia – efekty

Efekty zastosowania rehabilitacji, jaką jest kinezyterapia to przede wszystkim:

• Poprawa ruchomości w stawach,
• Redukcja dolegliwości bólowych,
• Obniżenie nadmiernego napięcia mięśniowego, zwiększenie ich wytrzymałości,
• Polepszenie wydolności układu oddechowego i sercowo-naczyniowego,
• Poprawa sprawności fizycznej,
• Skorygowanie wad postawy,
• Zmniejszenie obrzęków,
• Przyśpieszenie przemiany materii i usprawnienie pracy układu trawiennego,
• Ustabilizowanie ciśnienia tętniczego,
• Obniżenie poziomu stresu, napięcia nerwowego i podniesienie poziomu endorfin,
• Zatrzymanie odruchów patologicznych oraz powstrzymywanie nieprawidłowych schematów ruchowych.

Rodzaje i metody kinezyterapii

Ze względu na zakres działania wyróżniane są dwa rodzaje kinezyterapii:

• kinezyterapia miejscowa – dotyczy narządu objętego stanem chorobowym;
• kinezyterapia ogólna – obejmuje ćwiczenia poprawiające sprawność całego organizmu.

Kinezyterapia miejscowa

W zakres kinezyterapii miejscowej wchodzą ćwiczenia specjalne, takie jak:

• Ćwiczenia bierne, które są wykonywane bez czynnego udziału pacjenta przez fizjoterapeutę lub z wykorzystaniem aparatu (Continuous Passive Motion – ciągły bierny ruch). Są one wykorzystywane w przypadku, gdy pacjent nie jest w stanie samodzielnie wykonać ruchu, zatem przy wszelkich niedowładach mięśni, napięciach spastycznych mięśnie szkieletowych, długotrwałym unieruchomieniu lub porażeniu kończyn. Celem ćwiczeń biernych jest zmiana ruchu biernego na czynny, podtrzymanie sprawności narządów ruchu i opóźnienie degeneracji spowodowanej bezczynnością.
• Ćwiczenia czynne – są stosowane w przypadkach, gdy pacjent jest zdolny do samodzielnej kontroli napięcia mięśniowego. Ich zadaniem jest wzmocnienie osłabionych grup mięśni i poprawa ruchomości. Ćwiczenia czynne dzieli się ze względu na źródła oporu na:
  • ćwiczenia czynne wolne – pacjent jest w stanie wykonywać ruch w pełnym zakresie bez pomocy, a źródłem oporu jest ciężar jego ciała,
  • ćwiczenia czynne z oporem – w ćwiczeniach pomaga fizjoterapeuta, który stosuje różne sposoby oporu (w tym np. ekspandery, taśmy gumowe, ciężarki) utrudniając wykonywanie ruchu pacjentowi.
  • ćwiczenia izometryczne – opór stawia fizjoterapeuta, zaś ćwiczenia polegają na napinaniu i rozluźnianiu poszczególnych partii mięśni bez ruchu w stawach. Zadaniem jest zapobieganie zanikom mięśni i trzymanie ich w czynnej aktywności.

• Ćwiczenia czynno-bierne – polegają na biernym wykonywaniu ruchu przy jednoczesnych napinaniu i rozluźnianiu określonych mięśni przez pacjenta. Są one zalecane w przypadku nadmiernego napięcia lub zaniku mięśni wynikającego z ich unieruchomienia lub dolegliwości bólowych, chorób reumatycznych, stanach pozabiegowych związanych z rekonstrukcją narządów ruchu czy demineralizacji kości.

Dodatkowo wyróżniane są ćwiczenia takie jak:

• ćwiczenia w odciążeniu – ruch wykonywany jest przez pacjenta z pomocą fizjoterapeuty z zastosowaniem odciążenia ćwiczonego odcinka ciała.
• ćwiczenia synergistyczne – wykonywane w celu aktywizowania grupy mięśniowej, w której nie jest możliwe wykonanie ruchu w bezpośredni sposób. Polega na pracy silniejszymi odcinkami ciała. Stosowane jest szczególnie w celu utrzymania sprawności mięśni, które są unieruchomione opatrunkiem gipsowym.

• ćwiczenia samowspomagane – wykorzystując pracę i siłę zdrowych mięśni wspomagana jest praca mięśni osłabionych przez określone schorzenie.
• ćwiczenia oddechowe – ich celem jest wspomaganie lub przywrócenie prawidłowego funkcjonowania układu oddechowego w przypadku osób chorych na dolegliwości z nim związane lub w przypadku rehabilitacji po urazach klatki piersiowej.
• ćwiczenia relaksacyjne – posiadają działanie relaksujące i korzystnie wpływają na układ nerwowy oraz stan psychiczny. Często dotyczą schorzeń, które są powiązane ze sferą psychiczną.
• wyciągi – redukują kompresję tkanek miękkich, powodują zmniejszenie dolegliwości bólowych, rozciągają stawy oraz mięśnie.
• Pionizacja i nauka chodzenia.

Kinezyterapia ogólna

W przypadku kinezyterapii ogólnej stosowane są z kolei:

• ćwiczenia ogólnokondycyjne, które są wykonywane w celu poprawy ogólnej wydolności organizmu,
• ćwiczenia w wodzie,
• gimnastyka poranna,
• ćwiczenia dla pacjentów z niepełnosprawnością.

Kiedy podejmowana jest kinezyterapia?

Kinezyterapia to jedna z dziedzin fizjoterapii, która podejmowana jest w celu terapii różnego rodzaju schorzeń. Znajduje ona zastosowanie m.in. w:

• chorobach i dysfunkcjach narządu ruchu np. leczeniu wad postawy, zespołach bólowych kręgosłupa, chorobach zwyrodnieniowych stawów, urazach kończyn doznanych w związku z uprawianiem sportu,
• chorobach reumatoidalnych (np. reumatoidalne zapalenie stawów – RZS),
• choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, w tym również po udarze mózgu czy zawale mięśnia sercowego,
• chorobie Parkinsona,
• stwardnieniu rozsianym,
• rekonwalescencji po zabiegach operacyjnych w celu usprawnienia powrotu do zdrowia,
• przygotowaniu ciężarnych do porodu,
• neurologii – w przypadku uszkodzenia rdzenia kręgowego oraz dysfunkcji nerwów obwodowych,
• rehabilitacji osób po chorobach onkologicznych.

Kinezyterapia – przeciwwskazania

Rozpoczęcie kinezyterapii zalecane i realizowane jest przez specjalistę. Nieodpowiednio wykonywane ćwiczenia, prowadzone bez nadzoru fizjoterapeuty, mogą przyczynić się do pogłębienia problemu, przynosząc więcej szkody niż pożytku. Co więcej istnieje kilka przeciwwskazań do kinezyterapii. Zaliczane są do nich:

• gorączka,
• niewydolność układu oddechowego,
• ostre stany zapalne stawu,
• ciężki stan ogólny pacjenta,
• świeże rany i blizny.

Dodatkowo ćwiczenia oporowe nie mogą być wykonywane przez osoby z osteoporozą, a ćwiczenia bierne w przypadku wystąpienia zatorów i zakrzepów.