Szumy uszne to dolegliwości, które mogą być powodowane różnymi czynnikami. Najczęściej stanowią efekt uszkodzenia drogi słuchowej w wyniku nadmiernego hałasu bądź starzenia się organizmu, lecz mogą być także skutkiem poważnych schorzeń np. nadciśnienia. Jest to uciążliwa przypadłość, która negatywnie wpływa na jakość życia, dlatego warto poznać podłoże jej powstawania. Dowiedz się, co może być przyczyną szumów usznych, w jaki sposób je zdiagnozować oraz jakie są możliwości leczenia.
Czym są szumy uszne?
Szum w uszach stanowi wrażenie odbierania dźwięki w jednym lub w obu uszach pomimo braku wystąpienia bodźców akustycznych w otoczeniu. Może być on odbierany jako brzęczenie, dzwonienie lub syczenie, a także jako dźwięk w głowie lub na zewnątrz. Szum w uszach może występować ciągle bądź sporadycznie. W pierwszym przypadku ze względu na czas występowania wyróżnia się:
- szumy uszne ostre – trwające do 3 miesięcy,
- szumy uszne podostre – 4-12 miesięcy,
- szumy uszne – ich czas trwania to powyżej 12 miesięcy.
Rozróżnia się także następujące rodzaje szumów usznych:
- subiektywne szumy uszne – słyszane wyłącznie przez chorego,
- szumy uszne obiektywne – słyszane zarówno przez chorego, jak i osobę badającą podczas osłuchiwania uchem bądź stetoskopem.
Szumy uszne – przyczyny
Przyczyny szumów usznych mogą być bardzo różne. Na ich pojawienie się wpływ mają:
- czynniki środowiskowe – ekspozycja na hałas, silny stres, konsekwencja przyjmowania niektórych leków (takich jak salicylany, antybiotyki aminoglikozydowe, chinina, środki przeciwnowotworowe na bazie platyny, niesteroidowe leki przeciwzapalne),
- zaburzenie pracy narządu słuchu – nieprawidłowości w obrębie elementów budujących ucho,
- przyczyny chorobowe – urazy okolicy głowy i szyi (m.in. guzy wewnątrzczaszkowe, patologie naczyniowe, zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa), powikłania po operacji ucha środkowego, uszkodzenie komórek rzęskowych będących częścią ślimaka, ostre i przewlekłe zapalenie ucha środkowego, otoskleroza, uraz ciśnieniowy, choroba Ménière’a, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby nerek, choroby reumatyczne, stwardnienie rozsiane, porażenie nerwów zaopatrujących okolicę uszu.
Jak widać szum uszny może być efektem wielu różnych czynników. W niektórych przypadkach może być również spowodowany problemami o podłożu psychologicznym np. nerwicą bądź depresją. W każdym jednak przypadku znacząco wpływa na komfort funkcjonowania pacjentów.
Jakie są objawy szumów usznych?
Z szumami usznymi mamy do czynienia, gdy pacjent słyszy dźwięki pomimo braku ich występowania w otoczeniu. Mogą być one przez niego odbierane w niskiej, średniej lub wysokiej częstotliwości. Słyszane dźwięki przypominać mogą dzwonienie, gwizdanie, syczenie, szum, piszczenie czy szmery, a także inne dźwięki. Niezależnie od rodzaju odbieranego dźwięku szumy uszne mogą przyczyniać się do obniżenia jakości życia oraz samopoczucia, zaburzeń koncentracji czy problemów ze snem.
Diagnostyka szumów usznych
Ze względu na to, iż przyczyny szumu usznego mogą być bardzo różne, diagnostyka szumów usznych nie jest prosta. W celu rozpoznania przyczyny szumów usznych konieczna jest często współpraca wielu specjalistów z różnych dziedzin. Pierwszym krokiem jest jednak zawsze wybranie się do lekarza, który przeprowadzi dokładny wywiad oraz wykona badanie otolaryngologiczne. Przeprowadzane są także dodatkowe badania, takie jak: badania laboratoryjne (morfologia z rozmazem, poziom cholesterolu, trójglicerydów, glukozy), badania audiologiczne (audiometria tonalna progowa i nadprogowa, audiometria słowna i impedancyjna, słuchowe potencjały wywołane z pnia mózgu (ABR)), rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, ocena naczyń szyjnych metodą USG Dopplera, badanie nystagmograficzne (ENG i VNG) czy angiografia. Wykorzystane mogą zostać również kwestionariusze oceniające skutki szumów usznych, w tym najbardziej znany THI (Tinnitus Handicap Inventory).
Jak leczyć szumy uszne?
Ze względu na zróżnicowane przyczyny leczenie szumów usznych może być bardzo rozmaite. Z tej przyczyny bardzo ważne jest podjęcie odpowiednich działań, które pozwalają na określenie podłoża wystąpienia problemu. Jakie działania mające na celu ustąpienie szumów usznych mogą zostać zalecone? Mogą to być m.in.:
- środki uspokajające, przeciwlękowe, przeciwdepresyjne – zalecane w przypadku szumów usznych o podłożu psychologicznym,
- leki wyrównujące ciśnienie tętnicze – dla schorzenia, jakim jest nadciśnienie tętnicze,
- techniki relaksacyjne, zmiana trybu życia na bardziej aktywny,
- odstawienie leków sprzyjających powstawaniu szumów i znalezienie zamienników,
- zastosowanie aparatu słuchowego redukującego szumy uszne – rekomendowane w przypadku osób z niedosłuchem,
- fizjoterapia poprzez rozluźnianie mięśniowo-powięziowe, masaż tkanek głębokich, suche igłowanie w przypadku szumów usznych spowodowanych mięśniowo-powięziowym zespołem bólowym,
- terapia dźwiękiem np. TRT (z ang. Tinnitus Retraining Therapy).
Należy podkreślić, że każdorazowo szumy uszne powinny zostać skonsultowane z odpowiednimi specjalistami, którzy pomogą w znalezieniu przyczyny. To od niej uzależniony będzie rekomendowany proces leczenia.